Werken onder je niveau betekent dat je taken uitvoert die niet volledig aansluiten bij je opleidingsniveau, vaardigheden of ervaring. Het kan bijvoorbeeld zijn dat iemand met een wo-diploma een baan heeft die typisch voor mbo- of hbo-niveau is, en waarin ze niet het volledige potentieel kunnen benutten.
Voorbeelden van banen onder WO-niveau (je bent dus WO opgeleid en hebt een lagere functie).
Klantenservice medewerker: Iemand met een universitaire opleiding werkt in een klantenservicefunctie waar ze vaak routinematige vragen beantwoorden, maar weinig ruimte krijgen om hun diepere kennis of analytische vaardigheden te gebruiken.
Verkoopmedewerker: Een universitaire afgestudeerde werkt in een winkel of bij een supermarkt en doet eenvoudige verkoop- of kassawerkzaamheden. Dit gebeurt dus vaak. Veel wo’ers nemen missen soms werkervaring en nemen dan een laagdrempelig baantje aan.
Administratief medewerker: Iemand met een diploma in bijvoorbeeld rechten of bedrijfskunde werkt in een administratieve functie zonder dat ze hun juridische of strategische kennis kunnen toepassen. Administratief werk kan wel uitdagend zijn als het wat ingewikkelder werk is.
Callcenter medewerker: Een afgestudeerde in een bepaald vakgebied werkt in een callcenter, waar het werk vaak repetitief en weinig uitdagend is. Routine werk is vaak killend voor een hoogopgeleide oftewel WO’er.
Enkele risico’s van werken onder je niveau:
Bore-out: Dit is het risico van verveling door te weinig uitdaging op het werk. Het komt vaak voor als je werk geen mentale stimulans biedt of als je je talenten niet kunt benutten. Het resultaat kan zijn dat je je ontevreden, apathisch en demotiverend voelt over je werk. Lees hier meer over de bore-out. Komt veel voor bij hoogopgeleide mensen en hoogbegaafden. Het is niet een burn-out. Er is wel degelijk een verschil.
Frustratie en demotivatie: Werken onder je niveau kan leiden tot frustratie omdat je je potentieel niet kunt realiseren. Je hebt het gevoel dat je niet wordt uitgedaagd en dat je niet bijdraagt aan iets betekenisvols.
Verlies van vaardigheden: Als je werk niet uitdagend genoeg is, kan het zijn dat je vaardigheden langzaam achteruitgaan. Je hebt geen kans om nieuwe dingen te leren of je kennis te verdiepen, wat je waarde op de arbeidsmarkt op termijn kan verminderen.
Ontevredenheid en burn-out: Dit klinkt misschien tegenstrijdig, maar een gebrek aan uitdaging kan op lange termijn leiden tot een gevoel van ontevredenheid. Dit kan, in combinatie met andere stressfactoren, bijdragen aan een burn-out. Je verliest energie en bent opgebrand omdat je gewoon te weinig te doen hebt.
Beperkte carrièrekansen: Als je werk onder je niveau is, kan dit een negatieve invloed hebben op je toekomstige carrièremogelijkheden. Werkgevers kunnen het als een teken van ‘onvermogen om door te groeien’ zien, vooral als je in een functie zit die niet aansluit bij je opleiding of ervaring.
Waarom werken onder je niveau wel doen?
Er kunnen ook redenen zijn waarom iemand toch kiest voor werk onder hun niveau:
Tijdelijke oplossing: Misschien is het werk tijdelijk, bijvoorbeeld tijdens een periode van werkloosheid of als overgang naar een andere carrière. Het is dus niet voor de rest van je leven en is een mooie invulling voor een bepaalde tijdelijke periode.
Flexibiliteit: Sommige mensen kiezen voor een lager niveau werk voor de flexibiliteit die het biedt, bijvoorbeeld om balans te creëren tussen werk en privéleven. Er zijn ook vooral gewoon lagere banen beschikbaar. Er is ontzettend veel werk in de zorg bijvoorbeeld te vinden en dit zijn vaak mbo banen. Helpende en verzorgende ig wordt overal gevraagd.
- Gezondheidsredenen: Sommige mensen kiezen voor minder veeleisend werk om fysieke of mentale gezondheidsredenen, bijvoorbeeld bij burn-out of na een lange periode van stress.
- Veiligheid: Werk op een lager niveau kan minder stressvol zijn, wat voor sommige mensen aantrekkelijk is, vooral als ze eerder in een hoogdrukomgeving werkten. Soms is het juist fijn om een stapje lager te gaan en minder druk te ervaren.
Conclusie
Werken onder je niveau is dus geen ideale situatie als het structureel gebeurt. Het kan leiden tot bore-out, ontevredenheid en verlies van vaardigheden. Toch zijn er omstandigheden waarin dit een tijdelijke of strategische keuze kan zijn. Het is belangrijk om je eigen situatie goed in de gaten te houden en, indien nodig, in actie te komen om de balans tussen werk en uitdaging te herstellen.
