Mensen hebben het altijd over overprikkeling en burn-out. Maar wat als jij je verveelt op de werkvloer en je vaak onderprikkelt bent. Ben je misschien hoogbegaafd? Lees hier meer over werken als hoogbegaafde.
Onderprikkeling op de werkvloer is een groeiend probleem dat vaak over het hoofd wordt gezien. Waar overbelasting en burn-out veel aandacht krijgen, blijft onderprikkeling – ook wel bore-out genoemd – vaak onbesproken. Toch kan het grote gevolgen hebben voor het welzijn van werknemers en de prestaties van organisaties. Werknemers die zich langdurig vervelen of geen uitdaging ervaren, kunnen gedemotiveerd raken, zich mentaal uitgeput voelen en zelfs ziek uitvallen. In dit artikel lees je hoe je onderprikkeling kunt herkennen én aanpakken.
Wat is onderprikkeling?
Onderprikkeling ontstaat wanneer iemand structureel te weinig mentale of inhoudelijke uitdaging ervaart in het werk. Dit kan komen door repetitieve taken, een te laag werktempo, gebrek aan verantwoordelijkheden of onvoldoende aansluiting tussen de capaciteiten van de werknemer en de inhoud van de functie. Net als bij stress door overbelasting, kan onderprikkeling leiden tot vermoeidheid, een negatief zelfbeeld, frustratie, en uiteindelijk een bore-out.
Signalen van onderprikkeling
Onderprikkeling uit zich vaak subtiel. Mogelijke signalen zijn:
- -Gebrek aan motivatie of enthousiasme
- -Veel dagdromen of afgeleid zijn
- -Verminderde productiviteit of langzaam werken
- -Vermijden van werk of taken
- -Veelvuldig gebruik van social media of ander tijdverdrijf
- -Cynisme of negatieve houding ten opzichte van het werk
- -Regelmatig ziek melden zonder duidelijke medische reden
Omdat deze symptomen ook bij andere problemen kunnen horen, is het belangrijk om het gesprek aan te gaan en goed te luisteren naar wat er speelt.
Oorzaken van onderprikkeling
De oorzaken van onderprikkeling kunnen variëren:
- 1Mismatch tussen functie en persoon:
- Iemand met veel potentie of ervaring doet werk dat ver onder het eigen niveau ligt. Ben jij WO opgeleid, maar heb je bijvoorbeeld een mbo baan? Dan ligt onderprikkeling op de loer. Het hoeft niet. Er zijn nou eenmaal te weinig hoge functies voor hogeropgeleiden en veel mensen komen in lagere functies terecht door gebrek aan werkervaring etc. Veel Universitaire studies slaan ook nergens op en leiden niet op tot een beroep, waardoor er vaak een mismatch ontstaat tussen geschikte beroepen en opgeleiden.
- 2. Te weinig afwisseling of autonomie:
- Repetitieve taken zonder ruimte voor eigen initiatief kunnen leiden tot verveling. Veel banen hebben eenvoudige taken, zoals een administratieve baan of horeca baan, waardoor werkzaamheden steeds terug keuren. Probeer op zoek te gaan naar een baan met meer afwisseling.
- 3.Gebrek aan ontwikkelmogelijkheden:
- Wanneer iemand geen kans krijgt om te groeien of te leren, kan dat demotiverend werken. Het is als werkgever altijd belangrijk om perspectief te bieden en opleidingen en cursussen aan te bieden. Veel mensen willen de kans hebben door te groeien naar bijvoorbeeld manager.
- Hoe pak je onderprikkeling aan?
1. Ga het gesprek aan
De eerste stap is open communicatie. Als leidinggevende is het belangrijk om regelmatig in gesprek te gaan met medewerkers over hun werkbeleving. Vragen als: wat geeft je wel energie, wat zou je nog meer willen doen kunnen meer opheldering geven wat de werknemer nodig heeft.
Luister actief en zonder oordeel. Soms is iemand zich zelf nog niet helemaal bewust van de oorzaak van zijn of haar ontevredenheid.
2. Bied meer verantwoordelijkheid of nieuwe taken aan
Een effectieve manier om onderprikkeling tegen te gaan is het uitbreiden of verdiepen van taken. Denk dan aan nieuwe projecten of rollen binnen het team. Deelname aan vergaderingen en cursussen.
3. Stimuleer persoonlijke ontwikkeling
Zorg dat medewerkers de kans krijgen om te groeien en zichzelf te kunnen ontwikkelen. Hierbij moet je denken aan opleidingen en cursussen, maar ook coaching. Door te investeren in ontwikkeling laat je zien dat je vertrouwen hebt in iemands capaciteiten.
4. Creëer afwisseling en autonomie
Afwisseling kan onderprikkeling tegengaan. Laat medewerkers meedenken over hun takenpakket of geef ruimte om zelf werkzaamheden in te delen. Job rotation (het wisselen van taken binnen een team) kan ook helpen om de werkdag gevarieerder te maken.
5. Werk aan een stimulerende werkcultuur
Een open, positieve en inspirerende werkcultuur helpt onderprikkeling voorkomen. Moedig nieuwsgierigheid, creativiteit en samenwerking aan. Zorg dat prestaties worden gezien en gewaardeerd. Een goede werkcultuur maakt dat mensen zich verbonden voelen met hun werk en de organisatie.
Onderprikkeling is geen luxeprobleem, maar een serieuze kwestie die vraagt om aandacht en actie. Zowel werknemers als werkgevers hebben hierin een verantwoordelijkheid. Door signalen serieus te nemen, ruimte te bieden voor groei en ontwikkeling, en een werkklimaat te creëren waarin uitdaging en autonomie centraal staan, kun je onderprikkeling voorkomen of verhelpen. Want medewerkers die zich gezien en uitgedaagd voelen, zijn gemotiveerder, creatiever en duurzamer inzetbaar.
